Πολιτισμοί της ορεινότητας:

Η εικόνα με το σκήνωμα του αγίου Σπυρίδωνα [επιγραφή: ΛΕΙΨΑΝΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ], τοποθετημένο όρθιο σε κρυστάλλινη θήκη κάτω από κιβώριο με επίστεψη σταυρού και πλαισιωμένο από δύο κηροστάτες, ακολουθεί ακριβώς την παράδοση των απεικονίσεων του θέματος, όπως το επεξεργάστηκαν τον 17ο αιώνα οι Κρήτες ζωγράφοι (Θεόδωρος Πουλάκης, Κωνσταντίνος Τζάνες, Φιλόθεος Σκούφος) που διαβίωσαν στην Κέρκυρα[1].

Η εν λόγω σύνθεση με το λείψανο του αγίου προδίδει πιθανότατα και τον τόπο προέλευσης του έργου, την Κέρκυρα, της οποίας προστάτης υπήρξε ο ομώνυμος άγιος. Ο σημαντικός αριθμός των σωζόμενων εικόνων από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα[2] με το σκήνωμα του αγίου Σπυρίδωνα δικαιολογείται λόγω της φήμης του αγίου στη θεραπεία ασθενειών, ιδιαίτερα της πανώλης.

Οι εικόνες αυτές, οι οποίες κατασκευάζονταν πιθανόν στην Κέρκυρα, θα πρέπει να αγοράζονταν από τους προσκυνητές και να αποστέλλονταν ως αφιερώματα σε εκκλησίες, όπως πιθανότατα συνέβη και στην περίπτωσή μας, όπου ίσως κάποιος έμπορος από το Ματσούκι ή τους Καλαρρύτες την αγόρασε στο α΄ μισό του 18ου αιώνα την Κέρκυρα και την απέστειλε στο μοναστήρι της Βύλιζας. Η Κέρκυρα άλλωστε δεν φιλοξενούσε μόνο κατοίκους από τα αρουμανόφωνα χωριά των Τζουμέρκων, αλλά υπήρξε στο Ιόνιο κατά τους μεταβυζαντινούς αιώνες και ο σημαντικότερος σταθμός του διαμετακομιστικού εμπορίου ανάμεσα στην Ηπειρωτική ενδοχώρα και στην Ιταλία.